Fysieke integriteit
Er zijn nogal wat mensen met nare jeugdherinneringen aan uitgekieteld worden. Het levert herinneringen op aan gevoelens van machteloosheid, verlies van controle, niet weten hoe je de situatie moet stoppen, en het gevoel dat er over je grenzen gegaan wordt, terwijl je niet kunt stoppen met lachen. Doordat ze zelf blijven lachen, voelt het ook alsof het hun eigen schuld was. Nu ben ik de laatste die een einde wil maken aan wilde spelletjes, ravotten, stoeien en aanraken, maar kietelen neemt hierin een speciale plek in en wel om de volgende reden:
Lachen is een reflex
Wanneer een kind gekieteld wordt, kan het vaak niet anders dan lachen. Mensen zien een kind graag lachen, dus ze gaan door. Besef dan dat lachen een reflex is in deze situatie. Of het kind het nog leuk vind, is nog heel lastig te bepalen. Omdat we in het westen al een aantal generaties niet meer gewend zijn aan het hebben van continue fysiek contact in de eerste jaren, zijn we het een beetje verleerd om elkaar vanzelfsprekend aan te raken. Babies worden nog weinig gedragen en er wordt nog weinig samen geslapen (gelukkig komt het weer terug). Aanraken gebeurt in het westen vaak in een context waarin het nut heeft. Denk aan bijv. een massage, of een knuffel bij troost of begroeting. Wanneer een ouder of kind moeite heeft met aanraken kan kietelen een hele luchtige manier zijn van contact maken. Het kan dan zo zijn dat het kind zelfs vraagt om gekieteld te worden. Dit hoeft niet perse te zijn omdat het kind het fijn vind om gekieteld te worden, maar omdat het kind het heerlijk vind om fysiek contact te hebben en de ouders te zien stralen onder het gelach van het kind.
Je kind leren dat zijn lichaam van hem of haar is
Wanneer je kietelt, besef dan dat zijn lach een reflex is en dat hij daarom niet meer kan aangeven waar zijn grenzen liggen. Meestal komt een poging tot het aangeven van zijn grenzen nog het dichts in de buurt van dat het gierend van de lach uitroept: "Stop"!
Om je kind weerbaar te maken, wil je graag dat het een gevoel van eigenheid over zijn eigen lichaam behoudt. Ik vind dit zelf heel belangrijk, ook met het oog op seksueel misbruik. Als je je kind laat merken dat echt alleen hij of zij bepaalt wat er met zijn lijf gebeurt, dan heb je een grote kans dat het later ook heel natuurlijk voor het kind voelt om aan te geven wanneer het van een fysieke aanraking niet gediend is. Wanneer zaken als aankleden, luiers omdoen, etc, altijd onder de voorwaarden van de ouders gaan, dan geeft dit de boodschap af dat je lichaam misschien van jou is, maar dat volwassenen altijd het recht behouden te bepalen wat ze met je doen.
Als je je kind een gevoel van zelfbeschikking en fysieke integriteit mee wilt geven, dan kun je daar meteen al mee beginnen wanneer het nog een baby is. Respecteer ook de fysieke grenzen van een baby. Baby's signalen zijn subtiel, maar ze zijn er zeker. Je kunt met je baby hiermee oefenen wanneer je bijv. een luier aandoet. Probeer naar je baby te kijken en zijn signalen te herkennen. Wil hij zelf meewerken? Wil hij iets juist niet? Probeer niet gedachtenloos armpjes en beentjes door de mouwtjes en pijpjes te trekken, zoals ik mezelf wel zag doen, als ik bijv. afgeleid werd door een gesprek met iemand anders. Spelenderwijs kun je baby laten merken dat zijn lichaam van hem is en hij het voor het zeggen heeft wat er mee gebeurt. Dit kan wel eens lastig zijn voor de ouder. In mijn geval wil mijn kleine (2 jr) 's avonds geen luier aan. I.p.v. te forceren, of 'eens even te laten zien wie de baas is', respecteer ik het dat ze niet wil. De luier gaat uiteindelijk wel altijd om, want ik heb ook mijn grenzen en die liggen bij dat ik ons bed plasvrij wil houden. Meestal werkt het om een minuut te wachten en het dan nog eens te proberen, of te vragen of ze even wil meehelpen met het aantrekken. Er zijn dus manieren zat naast het eisen en afdwingen van gehoorzaamheid, die in onze cultuur vaak gezien wordt als goed. Ik geef wel eerst ruimte aan haar om te uiten dat zij het niet wil en maak dan een compromis tussen haar en mijn grenzen.
Meer weten over empatisch opvoeden? Klik hier voor de site van Natuurlijk Ouderschap.