Niet huilen, zo erg is het niet. Over huilen en zelfvertrouwen.

Huilen is voor velen een lastige emotie. Als je kleine huilt, dan is de eerste ingeving vaak om hem of haar te helpen. Opvallend is dat onze eerste neiging is om het huilen te laten stoppen. ZSM. Want; als de tranen weg zijn, is het verdriet over. Toch?

Gisteren zat ik met wat mensen in een speeltuin. Waar gehakt worden, vallen spaanders en waar gespeeld wordt, vallen tranen, ook in de speeltuin. Onze eerste impuls is dan om het huilen te willen laten stoppen. "Niet zo huilen meisje, zo erg is het niet". "Huil maar niet, het is zo weer over". "Nou niet zo piepen hoor, dat is nergens voor nodig". En inderdaad; de huilende kinderen hadden ook bepaald geen schokkende dingen meegemaakt. Het ging om het gebruikelijke stoten van knieën, schrikken van een ander kind, afgepakt speelgoed e.d.

Huilen is voor doetjes?

Kinderen die veel en vaak huilen zijn niet meteen gedoemd om hun hele leven te slijten als huilebalkje. Het betekent wel dat ze in die eerste fase van hun leven veel dingen en situaties aan het verwerken zijn en grote emoties hebben. Als het kind deze emoties gewoon mag beleven, zonder dat er veel speciale (negatieve) aandacht aan gegeven worden, zal het een goeie relatie ontwikkelen met zijn eigen innerlijke stem en daarop durven vertrouwen. Het leert dat de manier waarop het kind situaties inschat er mag zijn. Dat scheelt later weer een hele hoop therapie;-)

Het lichaam lost problemen op d.m.v. huilen

Het gezonde lichaam werkt als een zelfherstellend mechanisme. Het wil zichzelf continue herstellen naar een goede balans. Wanneer een emotie er dus uit wil, maar je stopt het voortijdig, drukt het weg, of relativeert het, dan is het onaf. Het lichaam is niet terug gekeerd naar zijn balans. Hoewel het lichaam hier prima mee om gaan, zal het langdurige effect hiervan op een dag boven water komen. Er is ook een theorie dat hier depressie uit voort kan komen. De = onder. Pressie = druk. Onderdrukken. Depressie als gevolg van het langdurig onderdrukken van een deel van je emoties. Emoties hebben veelal een doel van ontlading en verwerking.

Leer je kind vertrouwen op zijn innerlijke stem

Wanneer je kind huilt, dan is dat zijn innerlijke stem die aangeeft dat er iets is gebeurd is wat het kind van streek heeft gemaakt. Voor de ouder kan de reden van het huilen onzinnig lijken. Waarom is je kind bijv. zo van streek als hem een legoblokje afgepakt wordt, terwijl er nog zeker 100 andere blokjes liggen? Vanuit een volwassen perspectief kunnen we makkelijk denken dat het zich niet aan moet stellen. Omdat we niet willen dat ons kind een huilebalk/ onredelijk/ overgevoelig wordt, vertellen we het snel dat het niet moet huilen en dat het helemaal niet erg is. Er zijn toch nog 100 andere legosteentjes om mee te spelen?

Uiteindelijk leidt dit tot een verstoring van de innerlijke stem. Kinderen hebben veel oog voor hun verzorgers en zullen de eerste jaren van hun leven vooral hieraan afmeten wat hoort en wat niet hoort. Als zij dus voelen dat de ouder hun gehuil niet nodig vindt, of gewoon liever heeft dat het stopt, dan zal het kind deze informatie opslaan. Het zal er les uit trekken dat zijn eigen beoordeling van de situatie niet juist was. Het zal een disruptie betekenen in zijn vertrouwen op zijn innerlijke stem, hoe klein en subtiel ook. De innerlijke stem van het kind zei immers dat hij het afgepakte legoblokje wel erg vond en dat het hem verdrietig of boos maakte. Mijns inziens hangt het respecteren van de interpretatie van het kind samen met de essentie van zelfvertrouwen: het vertrouwen op zijn eigen innerlijke stem en beoordelingsvermogen in tact laten.

Het kind zal altijd kijken naar jou hoe het leven geleefd wordt. Op de lange duur zal het kind zelf ook ongemak gaat ervaren met zijn spontaan opborrelende emoties. Het zal er negatieve associaties aan. Het huilen zal veranderen van een uiteindelijk opluchtende emotie in een beladen emotie.

Jantje huilt zodat Jantje weer kan lachen

Huilen is voor kinderen heel belangrijk om hun emoties te verwerken. Sterker nog: door te huilen, verwerkt het emoties. Hoe mooi is dat? Je hoeft er dus niets aan te doen. Het huilen op zich is dus al een oplossing voor een probleem, namelijk dat er een situatie was die het kind van streek maakte. Om het te verwerken, huilt ie de opgewekte stress van zich af. In tranen van verdriet vind je dan ook daadwerkelijk stresshormonen. Het is een manier van het lichaam om stress en frustratie te verwerken en af te vloeien zodat het kind weer terug kan keren naar een situatie van balans. Dit werkt het beste als het kind zijn tranen mag laten vloeien zonder onderbreking en in een veilige omgeving. Heb je de neiging om in te grijpen? Kijk dan eens naar jezelf en wat jouw moeite is met deze emotie. Als je het kind zijn gang laat gaan, zal het even huilen tot het weer hersteld is van zijn frustratie en stress. Daarna gaat weer verder als vanouds. Zoals het spreekwoord zegt: Jantje huilt, Jantje lacht. Dat is het mooie aan kinderen. Ze leven in het moment en blijven zelden hangen in een emotie. Emoties worden kort en hevig doorgemaakt. Daarom kan een kind het ene moment huilen en vanzelf weer in lachen uitbarsten als het iets grappig ziet.

In principe huilen kinderen dus op een manier zoals zij de ernst van de situatie hebben opgevat. Wanneer je vervolgens tegen ze zegt dat het niet zo erg is, of dat ze niet moeten huilen, zeg je eigenlijk: Jij ziet de situatie niet goed. Vertrouw niet op jouw innerlijke stem, maar op mij.

Door welke dingen ontmoedig je een kind (onbewust) om op zijn eigen beoordelingsvermogen te vertrouwen?

• Je ongemak/ ergernis/ ongeduld tonen over het huilen
• Ingrijpen als het kind huilt
• Het huilen proberen te stoppen door het ongemak meteen op te lossen of weg te nemen
• Direct relativeren ("zo erg is het niet")
• Meteen willen praten over wat er aan de hand is (je haalt het kind door te praten uit zijn gevoel en brengt het naar zijn ratio. Dit terwijl zijn gevoel het juiste adres is om zijn emoties te kunnen verwerken)

Steun geven aan een huilend kind

• observeer alleen. Kijk eerst alleen wat het kind nodig lijkt te hebben.
• Komt het naar jou? Dan heeft het jou nodig. Biedt een lekker plekje om te huilen. Straal rust uit en neem even de tijd. Is het gevallen en wil het een potje balen en huilen op de grond aldaar? Ook goed. Vertrouw op je kind. Het weet jou zeker te vinden. Wees beschikbaar.
• Praten komt later. Als je meteen gaat praten haal je het kind uit zijn gevoel, naar zijn ratio. Dit werkt het verwerkingsproces tegen. Is het kind uitgehuild? Dan is de stress/ boosheid/ frustratie intern opgelost. Als het huilen klaar is dan kun je de situatie nog eens bespreken.
• Bevestig bovenal! Laat relativeren voor wat het is. Als een kind moet huilen, heeft het immers 'besloten' dat het iets erg vind. Laat dat zo. Het is zijn bevinding. Je kunt zeggen dat je ziet dat hij het vervelend vond, dat de situatie hem boos maakte, of verdrietig maakte. Vertel wat je ziet en leer hem zijn eigen emoties te benoemen.
• Los het probleem wat er speelt niet meteen op. Juist door het kind te laten ervaren dat het verdriet vanzelf weer over gaat, wordt het veerkrachtig. Een oplossing bieden is natuurlijk prima, maar niet als het komt vanuit een zenuwachtige reflex om het verdriet zsm weg te nemen. Eerst huilen, dan oplossen, als het nodig is.

Praktijkvoorbeeld: Je kind huilt omdat het graag een ijsje wilt, maar het mag niet. Leef dan gerust mee met dat het kind dat moeilijk vind. Zeg ook dat je ziet dat hij het echt graag wilde en dat hij het niet leuk vind dat het niet mag. Beloof niet later of thuis een ijsje. Hiermee zal een kind later vaak gaan zoeken naar goedmakertjes in andere situaties en het erg moeilijk vinden als er een keer iets echt niet kan. Accepteer de situatie en jij en je kind komen er zeker weer prima over heen:-) Een teleurstelling mag er zijn en moet verwerkt worden. Leer je kind hoe.

Onze eigen angst

Huilen is simpelweg een niet erg populaire emotie in deze samenleving. Flink zijn, daar kunnen we wat mee! Daarom wil ik tot besluit nog mijn bevindingen noemen met wat er gebeurt als je een kind emoties helemaal door laat maken. Moet je je voorbereiden op lange huilbuien en kinderen die overal om zullen huilen, puur omdat het mag? Het is opvallend dat juist deze kinderen hun emoties kort beleven en ook erg veerkrachtig lijken te zijn.

Juist wanneer een kind te horen krijgt dat het niet hoeft te huilen, omdat de ouder zegt dat het niet erg is, kan het nog een tandje harder gaan huilen. Dit is ook best logisch. Het vecht voor de bestaansrecht van zijn emoties. Wanneer de ouder de emotie niet serieus lijkt te nemen, kan het kind nog harder gaan huilen om te laten zien dat ze het wel degelijk erg vind. Of langer gaan huilen, omdat het moeite heeft met dat het eigenlijk niet mag huilen, terwijl hij die drang toch werkelijk in zijn hele lichaam voelt.

Dit artikel is ook verschenen op www.kiind.nl (in licht aangepaste vorm)

De prachtige foto is van Jill Greenberg